⎙
№ 236
3.
3
Подана 9 февраля 1799 года
3
тарь
Najwspanialszy Najpotężniejszy Wielki
Monarcho Imperatorze Pawle Ro-
manowiczu samowładnący wszech Ros=
syą Panie Najmiłościwszy
Przynosi Prozbę Star1: Moyzesz
Oszerowicz, Kupiec Wilenski Imie
niem swoim y dalszych kolegów swoich Kahalnych y Sędziów
Duchownych Synagogi Wilenskiey, a o czym moią Prozbę poniższe
wyrazaią Punkta._
1mo
???
2
Imiennym Najwyzszym Jego Imperatorskiej Mosci Uka-
zem Naród Jzrealitow dopuszczony iest ruwnie do wszelkich zwobod
jakiemi cieszą się innego wyznania Narody, w kraiu niegdyś
polskim zamieszkałe, y gdy tymze Najwyzszym Jmennym Uka-
zem, wszelkie dawne Zwyczaie y Prawa zostawione są w naszey mo-
cy, y dozwolona Exekucya, Podobnież y Narod Jzraela jako część
Poddanych tego Kraiu, w wierności ku Tronowi, nie miał ieszcze
do tychczas odiętych Przepisow, podług których dawny Rząd
w Polszcze zachować się nakazał. —
W Takim to a nie innym względzie między innemi ustawami Poz
rządkiem Wiekow robionemi za panowania ostatniego w Polszcze
Króla Starey Rzeczypltey3 na Seymach roku 1764, 1766 y Traktatowym
w Roku 1774 zaczętym, na ktorym oswiadczono Pokuy wszelkim
Religiom; Narod Ƶyowski w Materyi Podatkowania y inne od
dawszy pod dozor Kommissyuw skarbowych, a co do doyscia
Sprawiedliwoszczi ukrzywdzonym zpod wszwlkich innych Władz wy-
iąwszy poruczył Grodowym Starostom, to iest Sądowi Szlachec-
kiemu za Appellacyą do Sądu Assesorskiego, którego to Sądu
mieysce zastępuie teraz wedle Naywyższego Ukazu Sąd Na-
dworny Gubernski Litewski Zwyczaiow iednak dawnych, y raz
ułozonego w tym Narodzie co do Duchowienstwa Porządku na
mocy słuzących od dawnych Krolow Przywilejow niezkas-
zowały y niezmieniły. —
Na tey to twierdzy zapadłe rozne Saneyta ywyroki w Kommisyach oraz
⎙
виленскій уѣздный казначей
Skarbowych oraz y w Sądach Assesorskich Porządek przepisano
jakim Sposobem y na iaki przeciąg Czasu ludny Gmin
Ƶydow miał wybierać dla siebie Zwierzchność Duchowną do u-
trzymania Religii y Swiecką, czyli Cywilną, dla utrzymania
w Wiernosci Symplarzy, potrzebne pod ogulnym Tytułem Ka-
hałow y Synagog dotąd exystowanych y licznemi Przywileja-
mi dawnych Krolow zaszczyconych. Słowem mowiąc tak li-
cznemi Ustawami zabespieczony ten Narod zawsze był wier-
mym woddaniu co było boskiego Bogu, a cesarskiego Ce-
sarzowi y to bez zadnego Kosztu z Publicznego Skarbu._
Taki Porządek wiekami zaprowadzony od Władzy Krajowey; przesz-
łey y teraznieyszey uznany za dobry, z którego cały Narod Ƶy-
dowski był y iest Kontent, nie ma ieszcze Roku, jak zakłoco-
nym został, przez kilka zagorzałych Osob nie wartych zwać
się Ƶydami, wspartych Protekcyą iednego zOsob Rządowych
to iest Kollegskiego Sowietnika Wo4 Teodora
Eliaszewicza; w
Roku bowiem niedawno skonczonym 1798m Sektarze Karolini
za odstępcze Przodkuw swych wiary y Bałamucenia Pospolstwa
przez Gmin ogłoszonych, niesmieiąc isc Drogą Prawa zada-
wac występku nidgy niebyłego, na Osoby Kahalne reprezen-
tuiącey Całość Narodu nic osobistego w tym niemaiące, a tyl-
ko poruczoną od Narodu władzą do Exekucyi Ustaw Kraiowych
y Praw Zakonu swoiego obowiązane, y bez żadney Kommuni-
kacyi swych Skarg, uzyskali podstępnie Rezolucyę z Guber-
skiego Wilenskiego Rządu wcale przeciwną Prawom y Processo-
wi tuteyszego Kraju Imennemu Ukazowi y Ustawom y daw-
nym Przywilejom Ƶydom służącym. I Naostatek Dekretowi
formalnego Nadwornego Gubernskiego
Sądu._
Nie długo wszakże y tą wygraną Rezolucyą, w którey Ustawy
Rządu przeszłego Bez Rządem, a
Nrod nasz podtym utytułowa-
wszy Motłostwem pocieszyli się Sektarze Karolini. Gdyż prze-
ciwko oney podał natychmiast Kahał
bywszemu JW Gubernatorowi
⎙
Па
4
Gubernatorowi obiasnienie posledniej oskarżył
onychże u JW5 teraznieyszego Generał Guber-
natora a na przekonanie tych Skarg złożył u
JWgo 6 teraznieyszego Gubernatora obiasnienie we-
społ z Extraktami Przywilejow sobie służących._
Zemsta ztego obiektu nastała plantuiąc rozne Szrodki doyscia
do swoiego Kresu, a bardziey ieszcze aby postawic na swoie
uzyc zaczęli Sektarze Karolini naymocnieyszych sprężyn. I
tak w dniu 4/15 teraznieyszego miesiąca za Zaleceniem niby JWgo 7
Generał Gubernatora y Kawalera de Lassy, JW8
Generał Ma
ior y Komendant Wilenski Kapcewicz wespoł z W Sowietni-
kiem Eliaszewiczem wyraznym Naszym Nieprzyjacielem y
Karolinskiey Sekty Protektorem, wszystkich Kahalnych zwo-
ławszy na Pollicyą dzień cały trzymaiąc pod Strażą tym cza-
sem wszelkie Papiery Kahalnych y Partykularnych Osob po-
dobnie służące y niesłużące do Interesow Kahalnych, in-
ne popieczętowawszy zostawił, razem z Domami pod Dozo-
rem Dziesiątnikow yKarolinow, którzy dzienną y nocną pod
pozorem niby oglądania całosci pieczęci rozmaite domierzaią
nad Kahalnymi yPartykularnymi Osobami y Familiami Gru-
bianstwa, a inne Papiery bez Reyestru pozabierali, na Pol-
licyą, y tam one z Sektarzami Karolinami bez Widza Na-
szego przezieraią; azarduiąc Nas na jakowy Podstęp, jaki
Karolini Sektarze wcisnieniem jakiego Paszkwilu domierzyc
mogą. Nadto wscisłe więzy Assesora Kahalnego Arona
Jonoszewicza wtrącili y dotąd onego trzymaią, ktorego
tak pilnuią scisle, że ztrudnosią wielką iedzenia ledwo dosta-
wic można.
2do
???
9
Wieczorem zas tego dnia rzeczony JW Kommendant zW
Sowie-
tnikiem Eliaszewiczem bez Rezolucyi Rządu Gubernskiego
wespoł z Gubernskim Kaznaczejem Sierbinowiczem Plac Majorem
⎙
виленскій уездный казначей
Majorem Pałkinem zDziesiątnikami y Karolinami przyby-
wszy do Szkoły Żydowskiej Wilenskiey wtenczas kiedy się
iuz cały Narod ku Modlitwie do Szkoły zebrał, po zaczęciu
już Nabożenstwa wypowiedział Sowietnik Eliaszewisz, że
nie może być Nabożeństwo podług Religii naszey odprawio-
ne, gdyż ma pierwiey ogłosic, że nie ma Kahału y
Sądu
Duchownego a na wybor którego dzień Niedzielny przez-
naczył, dodając że taka iest wola JWo10 Generał Gubernato-
ra. ─ Osmielony Kahał wspomnieniem tak powazanego
Imienia prosił o Kommunikacyą takowego JW11 Generał Gu-
bernatora Nakazu oswiadczaiąc przybyłym ze lubo dziesięć
tylko Niedziel teraznieyszy Kahał ma
ieszcze exystować,
wszelak naypownnieyszą wzgędem siebie uczyni uległość
byleby tylko wproponowanym Wyborze Nowego Kahału
zachowana była Formalność wedle starych Zwyczajów
Dawnemi Przywilejami i Ukazami Monarszemi zatwierdzo-
na. Nate Słowa W Sowietnik Eliaszewicz dozwolił swe-
mu zapędowi, y iednych pięścią, drugich trzciną dobrze
obłożywszy dał się słyszeć „ja was nauczę, wy iesteście
tacy, owacy12, y daley nawet co Skromność zamilczeć ka-
że._
3tio
??? ??? ???
13
Po takiey Akcyi w Niedzielę toiest dnia 6 Februarii
W14 Plac Major zawoławszy Pisarza y Szkolnikow pomiędzy
których znalazł się ieden odsądzony Szkolnik z przyczyny
nalezenia Jego do Sekty Karolinskiey nakazał onym zro
bić Elekcyę na Wybor ośm Osob, niedaiąc Ƶadney Orga-
nizacyi na pismie, a poslednicy tenże Sam W15 Plac Major
przyszedłszy do Kahalnego Domu z Nochimem
Jckowiczem
Rodem z Miasteczka Causza nie dawno tu do Miasta przy-
byłym Sekty Karolinskiey pierwszym Członkiem yieszcze wie-
le Osób Karolinami do Elekcyi wcale nienależącemi uformował
⎙
5
велъ
Јосифъ Ейсымонтъ16
uformował niby Elekcyę lecz kto został naniey ykto
znaydował się, a to żaden z wiernych Izraelitow y Gminu
Kreskowego oprócz samych Sektarzow Karolinow; ztych więc
iest teraz nowy Kahał bez żadnego Zezwolenia y wyboru
Gminu; Słowem co tylko rzeczony Nochim
Jckowicz y
Moyzesz Morduchowicz dawnieyszy Szkolnik, a teraz
przez
Gmin osądzony chcieli to Elektorow z Nakazu Wgo 17 Plac
Majora musieli podpisać._
W takim Ucisku na osbach naszych domierzony ja-
ko to oddaleniem od Urzędow przed wysledzeniem Grzechu
bez formalnego Sądu yDekretu, osiągnieniemeim Examinow
słownych pod strachem bicia, więzow y pokilkanaście
razy wdzień domierzający się po Złamaniu wszelkiego
porządku. Udawaliśmy się do JW Prokurora Tormas-
sowa lecz gdy pomieniony Prokuror składaiąc się
niewiadomością o nastałym Zaleceniu JW Genarał
Gubernatora nie dał nam żadney pomocy. Przeto teraz
Naypoddaniey prosiemy._
??? ???
18
Aby Naywyższym Waszey Imperator-
skiey Mości Ukazem zalecono było tę moią Pro-
zbę w rządzie Gubernskim
Litewskim Przyiąc, y na
oną uczynic Wyrok. 1mo przywrocić Kahał y
Sąd
Duchowny Ƶydowski do swoich Obowiązkow, jako
legalny przez Gmin obrany, wedle Zwyczajow y U-
staw swoich y w Czasie przyzwoitym Ulego-
wanych Praw y Przywileyow Ƶydom Litewskim y szcze-
gulnie Ƶydom Wilenskim od dawnych Krolow Polskich
Manifestami Monarszemi zatwierdzonych nowe zas osm osoby
⎙
Osoby w dniu 6. Februanii 1799. Roku nieprawnie
y nielegalnie oraz nie wczasie pzyzwoitym nie mniey
y przeciwko Zwyczajom dawnym obranych usunąć.
2do Wskazać Kahałowi Drogę gdzie y w ktorym miey-
scu ma szukać Sprawiedliwości na Karolinow y Ich
Protektorow za dopełnione rozne Bezprawie y Akcye._
3tio Jeżeli Rządowi zda się potrzeba okalkulowac Ka-
hał z Percept y Exponsow wyznaczyć Osob nie Inte-
resowynch nieoskarzonych y do zadney Strony nie
przychylnych, albo litez odesłać to Dzieło do For-
malnego Sądu, Ktoren wedle Ukazow Jego Impe-
ratorskiey Mosci do takowych Dzieł należy. 4to
Zapytać Nochima Jckowicza z Biało Rusi urodzonego
a teraz niedawno w Wilnie mieszkaiącego za Jakiemi
Widami iest on wyzwolony z Guberni Biało Ruskiey
co za Sposob do Ƶycia on ma w Wilnie y zakazać
onemu aby odtąd Jntryg żadnych nie formował, Po-
spulstwo nie burzył, nowe Sekty y Obrządki w Religii
niestanowił, y aby do miejsca Urodzenia swego powrocił.
Przez iakowy Nakaz y oddalenie Jego ztąd zwrocona zo-
stanie wszelka spokojność między Ƶydami Wilenskiemi.
Najmiłościwszy Panie proszę Waszey Impera-
torskiej Mosci w tey mojey Prozbie uczynić Decyzyą.
Należy ku podaniu w Urzędzie Gubernskim Litewskim
Roku 1799. Miesiąca Februarii 9 dnia._
??? ??? ???
19